Düzenleme Odağı Ölçeği (DOÖ), Sebat ve Risk Alma Ölçeklerinin Türkçe’ye Uyarlanması ve DOÖ’nün Psikometrik Açıdan Değerlendirilmesi


Creative Commons License

Yalçındağ B., Özkan T.

TÜRK PSIKOLOJI YAZILARI, cilt.18, sa.36, ss.49-68, 2015 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 18 Sayı: 36
  • Basım Tarihi: 2015
  • Dergi Adı: TÜRK PSIKOLOJI YAZILARI
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.49-68
  • Abdullah Gül Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet


Düzenleme Odağı Kuramı (DOK, Higgins, 1997) bireylerin durumsal ve süreğen korunma ve gelişme odaklarının, temel birer motivasyon olup benlik düzenlemesinde etkin rolü olduğunu ileri sürer. Bu çalışmada, DOK kapsamında geliştirilen, geçmiş başarı yaşantılarından kaynaklanan süreğen korunma ve gelişme gururunu ölçen Düzenleme Odağı Ölçeği (DOÖ, Higgins, Friedman, Harlow, Idson, Ayduk ve Taylor, 2001) Türkçe’ye uyarlanmış ve psikometrik özellikleri değerlendirilmiştir. Ölçeğin güvenirlik ve geçerliği, biri üniversite öğrencilerinden (285 kişi), diğeri yetişkinlerden (382 kişi) oluşan iki örneklemde incelenmiştir. Birinci örneklem, çalışmada kullanılan ölçüm araçlarını kağıt kalem testi olarak, ikinci örneklem ise çevrimiçi anket hizmeti sunan bir internet sitesi aracılığı ile almıştır. Sonuçlar her iki örneklem için paraleldir. Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, ölçeğin orijinalinde olduğu gibi, korunma ve gelişme odağı boyutlarından oluşan iki faktörlü bir yapı göstermiştir. Ölçeğin orijinalinden farklı olarak, korunma maddesi olarak kurgulanan bir madde gelişme boyutunu ölçmektedir. Güvenirlik analizleri her bir alt ölçeğin, özellikle bahsedilen maddenin korunma alt ölçeğinden çıkarılmasıyla, kabul edilebilir düzeyde alfa katsayılarının olduğunu göstermektedir. Ölçeğin yapı ve ölçüt geçerliğini test etmek için, bu çalışma kapsamında Türkçe’ye uyarlanan Sebat ve Risk alma ölçeklerinin (ipip.ori.org) DOÖ ile ilişkisi, ilgili literatür ile tutarlıdır. DOÖ, bir korunma maddesinin gelişme boyutuna eklenmesi ve bazı çekincelerle birlikte kullanıcılara önerilmektedir.