KUR’AN YOLU MEALİ'NDEKİ TÜRKÇE CÜMLE YAPILARININ ANALİZİ: BAKARA SURESİ ÖRNEĞİ


Creative Commons License

Kayasandık A.

Zeitschrift für die Welt der Türken, cilt.17, sa.3, ss.25-42, 2025 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 17 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.5281/zenodo.17929291
  • Dergi Adı: Zeitschrift für die Welt der Türken
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Legal Collection, MLA - Modern Language Association Database
  • Sayfa Sayıları: ss.25-42
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • Abdullah Gül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışma, Kur'an-ı Kerim'in en uzun suresi Bakara'nın Kur'an Yolu Meali'nde kullanılan söz dizimi çeşitlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın temel varsayımı, mealdeki cümle türlerinin anlam aktarımı ve metin anlaşılırlığı üzerindeki etkisidir. Söz dizimi yapısının çözümlenmesi, dil ve söylem bakımından da önemlidir. Nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı araştırmanın veri kaynağı Hayrettin Karaman ve diğerlerinin hazırladığı mealdir. Özkan ve Sevinçli'nin söz dizimi tasnifi esas alınarak bu kaynaktaki cümleler; yükleminin yerine, türüne, anlamına ve yapısına göre sınıflandırılmıştır. Yüklemlerinin türüne göre 867 (%72) fiil cümlesi, 325 (%28) isim cümlesi vardır. Fiil cümlelerindeki çekimli fiillerin çok azı birleşik zamanlıdır. 801 (%88) kurallı cümleye karşılık 105 (%12) cümle devriktir. Emir cümlesi sayısı 239'dur. Olumlu cümleler (n= 824), olumsuzlara (n=125) göre açık farkla fazladır. Yapılarına göre basit cümle sayısı (528 / %44), birleşik ve sıralı cümlelerin toplamından (547 / %56) azdır. Bu yapı, mealin kolay okunması ve anlaşılması bakımından dille ilgili zorlukları göstermektedir. Meallerin daha yalın ve anlaşılır olabilmesi için Türk Dili uzmanlarına danışılması gerektiği önerilmektedir. Böylece yazım ve noktalama yanlışlarıyla anlatım bozukluklarının olmadığı, basit ve kurallı cümle yapısının tercih edildiği mealler yazılabilir. Bu çalışma, Kur'an-ı Kerim mealinin dil bilgisel bakımdan değerlendirilmesine dair sistematik bir yaklaşım sunmaktadır. 

This study aims to examine the types of syntax used in the Kur'an Yolu Meali translation of Surah Al-Baqarah, the longest surah in the Qur'an. The fundamental assumption of the study is the effect of sentence types in the translation on meaning transfer and text comprehensibility. The analysis of syntactic structure is also important in terms of language and discourse. The data source for this research, which uses both quantitative and qualitative methods, is the translation prepared by Hayrettin Karaman and others. Based on the syntax classification of Özkan and Sevinçli, the sentences in this source have been classified according to the position, type, meaning, and structure of the predicate. According to the type of predicate, there are 867 (%72) verb sentences and 325 (%28) noun sentences. Very few conjugated verbs in the verb sentences are compound tenses. There are 801 (%88) regular sentences and 105 (%12) inverted sentences. The number of imperative sentences is 239. Positive sentences (n=824) are significantly more numerous than negative ones (n=125). The number of simple sentences (528 / %44), was less than the total number of compound and complex sentences (547 / %56) This structure indicates linguistic difficulties in terms of the ease of reading and understanding the translation. It is recommended that Turkish language experts be consulted to ensure that translations are simpler and more understandable. This will enable translations to be written with no spelling or punctuation errors or grammatical mistakes, using simple and standard sentence structures. This study presents a systematic approach to the linguistic evaluation of the translation of the Holy Quran.