Research Information System
2nd INTERNATIONAL RUMELI CONGRESS OF SOCIAL AND EDUCATIONAL SCIENCES, İstanbul, Turkey, 26 - 29 April 2024, pp.489-494
Üstbiliş, problem çözmenin önemli bir boyutudur; bireyin probleme ilişkin düşünme
süreçlerine ilişkin farkındalığı, bu süreci izlemeyi ve kontrol edebilmeyi içerir. Öğrenme ve
çalışma için bilişsel yeterliklerin dışında kişinin kendi öğrenme süreçlerini düzenleme yeteneği
de oldukça önemlidir. (Saenz vd., 2019) Bu çalışmada üstbiliş performansı, öğrencinin soruya
verdiği yanıtlara güveniyle incelenmiştir. Üstbiliş performansının ölçümü için Tip-2 Sinyal
Tespit Kuramı (STK) yöntemi uyarlanmıştır. Bu uyarlamada öğrenci soruyu doğru
yanıtlayamayacağını belirtip yanlış seçeneği işaretlerse doğru ret, soruyu doğru
yanıtlayamayacağını belirtip doğru cevap verirse kaçırma, soruyu doğru yanıtlayamayacağını
belirtip yanlış cevaplarsa hatalı uyarı, doğru cevaplayacağını belirtip doğru cevaplarsa isabet
etmiş olur. Çalışmanın örneklemi 120K850 numaralı “Çevrimiçi Bilişsel Tanıya Dayalı İzleme
Modelinin Üst Düzey Düşünme Becerilerine Etkisi” başlıklı TÜBİTAK projesi kapsamında
projeye katılan 42 okulun 7. Sınıf öğrencilerinden (N = 1687) oluşmaktadır. Öğrencilere PISA
tarzında hazırlanmış yedi matematik sorusu sorulmuştur. Uygulamada her soru için sırayla
öğrencilerden; soruyu doğru çözebileceğine dair rapor, verdikleri yanıtın doğruluğu ve vermiş
olduğu yanıtın doğruluğuna dair eminlik düzeyleri (1: Hiç emin değilim – 5: Kesinlikle eminim)
elde edilmiştir. Çalışmada her yedi soru için raporlar ve doğru yanıtlar kullanılarak, doğru ret,
kaçırma, hatalı uyarı ve isabet grupları oluşturulmuştur. Bu grupların eminlik düzeyleri
ortalamaları arasındaki farkı incelemek için çoklu grup varyans analizi gerçekleştirilmiştir. Her
soruda grupların eminlik düzeyi ortalamaları için gruplar arasında fark olduğu tespit edilmiş ve
Tukey - HSD post-hoc testi uygulanmıştır. Yapılan post-hoc analizlerine yedi sorunun
tamamında kaçırma ve doğru ret gruplarının eminlik düzeyleri ortalamaları arasında anlamlı bir
fark bulunamamıştır. Ayrıca yedi sorunun beşinde soruyu isabet ve hatalı uyarı grupları
arasında eminlik düzeyi bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bunun
dışındaki tüm grup çiftleri arasında her soru için eminlik düzeyi ortalamaları arasında
istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunmuştur. Farklar incelendiğinde soruyu doğru
cevaplayamayacağını rapor eden öğrenciler doğru ya da yanlış yanıt verseler de düşük eminlik
düzeyi belirtmişler, soruyu doğru rapor eden öğrenciler ise doğru ya da yanlış yanıt verseler de
yüksek eminlik düzeyi belirtmişlerdir.