Vekâlet Savaşlarının Teorik Çerçevesi ve Uluslararası Hukuk Açısından Değerlendirilmesi


Demir L.

Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt.27, sa.1, ss.1-21, 2025 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 27 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.21180/iibfdkastamonu.1527658
  • Dergi Adı: Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Education Source, ERIHPlus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1-21
  • Abdullah Gül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Vekâlet savaşları, doğrudan askerî müdahalede bulunmaksızın, devletler veya devlet dışı silahlı gruplar arasında, genellikle bölgesel veya küresel güç mücadelelerinin bir sonucu olarak meydana gelen silahlı çatışmalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu makalede, vekâlet savaşlarının teorik çerçevesi ele alınarak; tanımı, tanımlanma zorluğu, temel unsurları ve sahip olduğu avantaj ve dezavantajları değerlendirilmektedir. Ayrıca, vekâlet savaşlarının uluslararası hukuk açısından genel bir değerlendirmesi yapılmakta; vekâlet savaşları uluslararası sorumluluk hukuku ve Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın temel amaç ve ilkeleri bağlamında ele alınmakta, bunun yanı sıra Uluslararası Adalet Divanı önünde incelenmiş uluslararası mahkeme kararlarından yola çıkarak genel bir inceleme ortaya konmaktadır. İncelenecek olan Soykırım Davası ve Nikaragua Davası, devletlerin sorumluluğu ve uluslararası hukuk ihlallerini somut örneklerle ortaya koymaları nedeniyle seçilmiştir. Bir araştırma makalesi olan bu çalışmada durum çalışması yöntemi kullanılmış, alan yazından toplanan veriler doküman analizi yöntemi ile ele alınmıştır. Bu çalışmada, vekâlet savaşlarının devletler için ciddi avantajlar sağladığı, ancak bazı dezavantajları da beraberinde getirdiği görülmüştür. Uluslararası hukuk açısından ise, vekâlet savaşlarına ilişkin net bir tavrın bulunmadığı görülmektedir. Bu belirsizlik, devletlerin bu tür çatışmalara katılımında hukuki sorumluluklarının belirlenmesini zorlaştırmaktadır.

Proxy wars are armed conflicts that arise between states or non-state armed groups, often as a result of regional or global power struggles, without direct military intervention. This article examines the theoretical framework of proxy wars, assessing their definition, the challenges in defining them, their essential elements, and the advantages and disadvantages they present. Furthermore, a general evaluation of proxy wars from the perspective of international law is provided; proxy wars are analyzed in the context of international responsibility law and the fundamental purposes and principles of the United Nations Charter, while also offering a general examination based on international court decisions, particularly those of the International Court of Justice. The Genocide Case and the Nicaragua Case were chosen for analysis because they illustrate the responsibility of states and violations of international law through concrete examples. In this research paper, a case study method is employed, and data collected from the literature is analyzed using document analysis. The study reveals that proxy wars provide significant advantages for states but also come with certain disadvantages. From the international law perspective, it is observed that there is no clear stance on proxy wars, and this ambiguity complicates the determination of legal responsibilities for states participating in such conflicts.